Bronnenkritiek

Voor de infokermis komt deze blogpost te laat. Ook gaat deze blogpost niet direct over het soort bronnen dat in die discussie over het wel of niet (mogen) gebruiken van internetbronnen bedoeld wordt. Maar toch... zo'n mooi voorbeeld van de (on)betrouwbaarheid van internetbronnen als ik vanavond tegenkwam, kan ik niet onbeschreven laten.

Wie een vorige post op dit blog gelezen heeft, weet dat ik met stamboomonderzoek bezig ben en dat Genlias daarbij een enorme hulp is. Maar af en toe helpt Genlias me ook aardig de verkeerde kant op.

Mijn familie aan moederskant herbergt nogal wat mensen met de achternaam Kleingeld. Die kan op allerlei manieren gespeld zijn, van Kleijngeld tot Klingelt en alle mogelijke variaties daartussenin. Om hen toch (snel) te vinden, gebruik ik als zoekterm in online genealogische databases vaak achternamen van echtgenoten (m/v) of moeders die minder spellingvariaties kennen.

Eerder vanavond was ik op zoek naar de geboortedatum van één van de kinderen van Willem Kleingeld en Ida Bak. Hun dochter Dirkje trouwde in 1906 op 23-jarige leeftijd, hetgeen betekent dat zij omstreeks 1883 geboren moest zijn. Om haar geboortedatum te achterhalen, vulde ik op de website van Genlias de naam van haar moeder in en gaf ik aan dat ik uitsluitend zoekresultaten wilde zien waarin Ida Bak in de rol van moeder voorkwam.

Genlias verblijdde me met twee zoekresultaten: een dochter Geertruida in 1885 en een dochter Dirkje in 1883 (klik op de afbeelding voor een vergroting).


De voornaam van het kind klopt, de moeder is de goede, het geboortejaar komt overeen met wat ik al wist... maar wie is die vader? Hoe ik ook aan Genlias schudt, welke zoekopdracht ik ook geef: Ida Bak schenkt volgens Genlias maar één keer het leven aan een Dirkje, namelijk aan Dirkje van Gijn in 1883. En Genlias kent maar één Ida Bak. Of zijn het er twee? Een Ida Bak die in 1883 Dirkje van Gijn op de wereld zet, dochter van Cornelis Johannes van Gijn, en een Ida Bak die in 1885 samen met Willem Kleingeld dochter Geertruida krijgt?

Het is natuurlijk mogelijk dat Cornelis Johannes van Gijn na de geboorte van zijn dochter Dirkje is overleden en zijn weduwe kort daarna is hertrouwd met Willem Kleingeld. Maar erg waarschijnlijk is dat scenario niet. Ook de database van het Gemeentearchief Rotterdam kent namelijk maar één Ida Bak, getrouwd met Willem Kleingeld, moeder van drie kinderen. En het eerste van die kinderen is geboren in 1881, twee jaar vóór Dirkje.

Voordat mijn fantasie met me op de loop kan gaan - denk aan iets dat in de volksmond zo eloquent beschreven wordt met "buiten de pot piesen" - besluit ik de geboorteakte van Dirkje te raadplegen. Als moeder Ida inderdaad even vakantie heeft genomen van haar echtgenoot Willem zouden aanwijzingen daarvoor op Dirkjes geboorteakte te vinden moeten zijn. Uit de gegevens over Dirkjes huwelijk weet ik dat ze in Delfshaven geboren is, en scans van de registers van de Burgerlijke Stand van Delfshaven staan online.

And lo and behold... (klik op de afbeelding voor een vergroting):


Cornelis Johannes van Gijn blijkt te zijn ontstaan tijdens het invoeren van de gegevens uit deze akte in de database die aan Genlias ten grondslag ligt. De van welk schandaal dan ook ontblote werkelijkheid is dat de aangifte van Dirkjes geboorte is gedaan door vroedvrouw Cornelia Johanna van Gijn. En dat de vader van het kind gewoon, heel keurig, Willem Kleingeld is, de echtgenoot van moeder Ida Bak.

Hm. Toch jammer :-)