maandag 20 februari 2012

Van prutsen naar prikken

Vorige week zocht ik de link naar een afbeelding die ik een week daarvóór ergens online gezien had. Het plaatje had ik opgeslagen, maar in mijn blogpost wilde ik ernaar linken. Het adres van de bijbehorende website had ik niet opgeslagen in Delicious, omdat ik nog niet wist dat ik die link nodig ging hebben. Komt die situatie je bekend voor? Dan heb ik goed nieuws: de dagen van zoeken naar waar die ene afbeelding ook alweer vandaan komt, zijn over.

In het vervolg prik je zo'n plaatje namelijk op je eigen virtuele prikbord: Pinterest. De werking is uiterst eenvoudig: je opent een gratis account bij Pinterest, plakt een Pin-it-knop op de werkbalk van je browser, en maakt één of meer virtuele prikborden aan. Als je vervolgens op een website komt waar een afbeelding staat die je wilt bewaren, prik je deze afbeelding met één druk op de knop op één van je prikborden, eventueel voorzien van je eigen commentaar. De link naar de vindplaats zet Pinterest er automatisch bij.

De vergelijking met Delicious ligt voor de hand: in Delicious sla je links op, in Pinterest (links naar) afbeeldingen. Zoals je binnen Delicious links van anderen op je eigen pagina kunt opslaan, kun je op Pinterest pins van anderen 'repinnen': afbeeldingen die 'n ander op zijn Pinterestprikbord heeft gezet aan je eigen prikbord toevoegen. Je kunt pins van anderen 'liken' - je bewaart ze dan in een aparte like-sectie van je Pinterestprofiel, niet op één van je eigen prikborden - en van een comment voorzien, à la Facebook. Je kunt eigen afbeeldingen uploaden naar Pinterest, à la Flickr. En je kunt (specifieke prikborden van) andere pinners volgen, à la Twitter.

Natuurlijk heb ik Pinterest direct ingezet voor mijn stamboomonderzoek: op 'n prikbord Genealogy prik ik mooie grafische weergaven van stambomen, op mijn prikbord Vinkeveen 'hangen' foto's van m'n geboortedorp. En in het kader van een geplande reorganisatie van mijn huisbibliotheek ben ik begonnen aan het verzamelen van plaatjes van originele boekenplanken. Mijn bibliotheek zelf zal ik niet op Pinterest zetten, want die staat al op LibraryThing - maar misschien kunnen we bij de UB iets met Pinterest? Ideeën en mogelijkheden genoeg...

Toevoeging 22-02-2012: lees ook mijn digitale gesprek met Raymond Snijders over de auteursrechtelijke keerzijde van Pinterest.

Pinterest is momenteel invite only - ik stuur je 'n uitnodiging als je me laat weten op welk e-mailadres je die ontvangen wilt.

zaterdag 11 februari 2012

Prutsen met Prezi

Het prijst zichzelf aan als "The Zooming Presentation Editor" waarmee je een presentatie kunt omtoveren in, jawel, een "cinematic journey": Prezi. Wat ik er zijdelings van meekreeg, gaf me vooral de indruk dat je er even misselijk van kunt worden als van een ritje in een achtbaan - en een fan van achtbanen ben ik niet bepaald. Bovendien had ik geen concrete aanleiding om Prezi nu eens echt te gaan uitproberen. Tot ik aan mijn stamboomsite begon.

Vorige week schreef ik al dat ik worstel met de structuur van mijn stamboomsite. Twee hoofdpagina's (de oudste generatie) met daaronder zeven subpagina's (de kinderen) met onder vier van die zeven subpagina's twee tot twaalf subsubpagina's (de kleinkinderen) met onder die vijfentwintig pagina's weer honderdtwaalf pagina's van achterkleinkinderen met daaronder weer... en uiteindelijk bovenaan de pagina's van de jongste generatie een kruimelpad van een halve pagina. Niet echt een optie. Maar de lijst van pagina's (persoonsnamen) die nu op mijn website staat, geeft niet in één oogopslag een indruk van de stamboom als geheel.

Met Aldfaer, het stamboomprogramma dat ik gebruik om gevonden gegevens in op te slaan, kan ik rapporten uitdraaien. Daaronder zijn ook grafische rapporten, die de personen uit de database in een boomstructuur weergeven. Zo'n rapport past prima op een A4'tje - als je het tenminste niet nodig vindt om de namen te kunnen lezen... Om zo'n boomstructuur in leesbare vorm te kunnen laten zien, heb ik dus iets groters nodig dan een Google Doc. Enter Prezi, met z'n onbeperkte canvas en z'n zoommogelijkheden.

In de veronderstelling dat ik vast en zeker niet de eerste ben die 'n stamboom met Prezi wil combineren, ga ik op de website van Prezi op zoek naar voorbeelden. En inderdaad, ik sta niet op het punt het buskruit opnieuw uit te vinden. Wereldwijd blijken schoolkinderen hun eerste Prezi te maken aan de hand van de opdracht 'maak een Prezi van je stamboom'. Maar dat resulteert niet echt in de ehm... inspirerende Prezi's waarop ik hoopte.

Via een image search met Google kom ik wel bij leuke dingen terecht. Een fan chart of iets dat daarop lijkt, is echter alleen bruikbaar voor een kwartierstaat: één of twee personen met hun voorgeslacht. Daarbij is de uitwaaiering gelijkmatig: je begint met twee personen, de vorige generatie omvat vier personen, die daarvoor acht, et cetera. Ik zoek ideeën voor de grafische weergave van het omgekeerde: twee personen en hun nageslacht. Het verloop van zo'n parenteel is ongelijkmatig: de ene nakomeling blijft ongehuwd en kinderloos, een ander trouwt drie keer en verwekt achttien kinderen, om twee uitersten van het spectrum te noemen.

Uiteindelijk besluit ik maar gewoon te beginnen en te zien waar ik uitkom. Mijn eerste poging levert op wat ik ermee wil bereiken: een heldere weergave van een generatie of drie van mijn voorgeslacht op een formaat dat groter is dan een A4'tje of een monitor, maar toch - en zonder zeeziekte - tot in detail te bekijken doordat de kijker zelf op delen van de tekening kan inzoomen. Maar zo'n 'doe-het-zelf-zoom-tekening' is eigenlijk geen echte Prezi...

De avond erna pruts ik verder, met een kopie van het eindresultaat van mijn eerste poging als basis. Ik begin de principes van het groeperen (in een frame plaatsen) van informatie, het draaien van het canvas en het uitzetten van een path - precies, die "cinematic journey" - aardig door te krijgen. Hoera, versie twee begint een echte Prezi te worden!

Maar als ik met de ogen van een niet-stamboomonderzoeker naar mijn beide probeersels kijk, is het eerste eigenlijk veel geschikter voor mijn doel dan het tweede. Zonder toelichting is het doel van het gedraai en gezoom in mijn tweede Prezi volmaakt onduidelijk. Het lijkt erop dat hoe Prezi-er mijn knutselwerk wordt, hoe minder geschikt het is voor mijn website. Grmbl. Nou ja, ik heb in elk geval eindelijk Prezi 'ns uitgeprobeerd...

zaterdag 4 februari 2012

Googelen met een website

DonkereindIn de kerstvakantie ben ik aan een nieuwe website begonnen. Nee, ik maak me geen illusies: in het beginstadium zal-ie niet blijven, maar af komt-ie ook niet - een website is nooit 'klaar'. Bovendien is het een website met resultaten van mijn stamboomonderzoek, en 'n stamboom kun je - als je niet al te kieskeurig bent in hoofd- en zijtakken - aardig oneindig uitpluizen.

Bij gebrek aan een eigen webserver en omdat ik in vakantietijd weinig puf had mijn HTML-kennis grondig af te stoffen, besloot ik 't eenvoudig te houden en de gelegenheid aan te grijpen om eens met Google Sites te experimenteren. En ik moet zeggen: daar word ik niet eens ál te ongelukkig van. Het maken van een nieuwe site kan niet eenvoudiger: je logt in op Google Sites met je Google Account, drukt op de 'Create site'-knop, volgt de aanwijzingen op je scherm, en je site is klaar om gevuld te worden. Ook bij het maken en wijzigen van pagina's kan een kind de was doen.

Vanwege mijn stamboomthema hoef ik niet bepaald diep na te denken over wat er op een pagina moet komen te staan: het is eenvoudigweg de bedoeling dat in principe elke persoon uit mijn stamboom een eigen pagina krijgt. Biografisch woordenboek, wiki, zoiets. De gegevens die ik voor het vullen van zo'n pagina nodig heb, heb ik het afgelopen jaar al opgeslagen in Aldfaer: namen, plaatsen, jaartallen, familierelaties.

In Aldfaer blijven het echter vaak 'droge gegevens'. Ok, als twee kinderen van één ouderpaar op dezelfde dag geboren worden, schiet me nog wel "tweeling" door mijn hoofd. En 't valt me ook nog wel op als de overlijdensdatum van een moeder kort op de geboortedatum van haar jongste kind volgt ("complicaties bij de bevalling"). Maar het blijven toch vooral in feitjes uitgedrukte levens, het worden geen levensverhalen. Die verhalen kan ik, aan de hand van de feiten, wel schrijven op een website.

Onderaan elke persoonspagina staan de bronnen waarin ik de bouwstenen voor mijn verhalen gevonden heb. Genlias komt daarin regelmatig voorbij, maar vaker nog FamilySearch. Genlias biedt feiten: datum, plaats en de namen van kinderen, huwelijkspartners of overledenen en hun ouders. In de scans van de akten op FamilySearch ontdek ik wie de aangevers en getuigen waren, wie niet en wie wel kon schrijven (en dus de akte ondertekenen), op welk adres iemand geboren werd of overleed, wanneer en hoe een aanstaande echtgenoot zijn dienstplicht heeft vervuld, en andere bijzonderheden.

Niet alle (scans van) akten zijn even goed leesbaar. Om niet elke keer dat ik een akte raadpleeg het wiel en het buskruit opnieuw te hoeven uitvinden, maak ik van elke akte een transcript. Die transcripten zet ik ook op mijn site. Dat kan op verschillende manieren. De meest voor de hand liggende is om ze als websitepagina's op te nemen, maar als het aantal pagina's gaat groeien, loop ik vroeg of laat tegen de maximum omvang van een Google Site (100 MB) aan. Een tweede mogelijkheid is ze als bijlagen bij 'n pagina uploaden naar Google Sites, maar daarvoor geldt hetzelfde bezwaar. Een derde optie is ze online zetten in Dropbox of Box en ernaar linken vanaf mijn Google Site, maar dat is weer een aanslag op mijn gratis opslagruimte bij Dropbox of Box.

Daarom kies ik voor een vierde manier: ik maak mijn transcript in Google Docs en embed het Google Doc in mijn site. Documenten die je in Google Docs maakt, tellen namelijk niet mee voor de 1 Gigabyte gratis opslagruimte die je bij Google Docs hebt. En embedded documenten, zoals Google Docs, tellen niet mee voor de maximum omvang die 'n Google Site mag hebben. Bijkomend voordeel: als ik in een transcript een typefout ontdek, hoef ik die alleen in het Google Doc te corrigeren, want op mijn site verschijnt automatisch de nieuwste versie van het Google Doc.

Een ander probleem heb ik nog niet echt opgelost: hoe houd ik het personengedeelte van mijn site overzichtelijk? Een platte navigatie, zoals bij een wiki, levert op termijn een wel erg lange lijst pagina's op. Een rangschikking in familieverband gaat zorgen voor een navigatie van zeven of meer niveaus diep, ook niet het toppunt van overzichtelijkheid. En bovendien: hang ik de pagina's van kinderen dan onder die van hun vader of onder die van hun moeder? En waar laat ik echtgenotes? Noem me eigenwijs, maar ik weiger om vrouwen onder hun man te hangen... iemand 'n beter idee?